Sıkça Sorulan Sorular
Mevzubahis ruh sağlığı olduğunda, uğraşılan malzemenin de soyut olmasının etkisiyle bireyin zihninde çokça soru belirebilir. Biz de bu soruların bazılarını sizler için derledik ve cevapladık. Fakat burada yer almayan sorular için info@natura-psikoloji.com adresinden bizlere ulaşabilirsiniz.
SIKÇA SORULAN SORULAR
Psikoterapiye başlamam gerektiğini nasıl anlarım?
Freud, ruhsal sağlık halini sevebilmek ve çalışabilmek olarak nitelemiştir. Bizler de bu noktada kişinin günlük hayatındaki işlevselliğin sürdürülebilmesi kıstasını sıkça vurgularız. Genellikle kişi baş etmeye çalıştığı ruhsal problemlerin karşısında tıkanmış, üstesinden gelemiyor gibi hissettiğinde ve hayatındaki işlevsellik bozulduğunda psikoterapi sürecine başvurduğunu gözlemleriz. Fakat tüm bunların dışında kişi belirgin bir rahatsızlık hali duymadan kendi ruhsallığını anlamak, hayatındaki tekrarlayıcı örüntülerinin ayırdına varmak, duygu düşünce ve eylemlerinin ardındaki niyeti anlayabilmek adına psikoterapiye başvurabilir.
Psikoterapide benim için çok özel konulardan bahsedecekken karşımdaki uzmana nasıl güveneceğim?
Psikologlar için etik sorumluluk; eğitim hayatı boyunca çokça işlenilen, bir mesleki ilke olarak benimsedikleri önemli bir konudur. Bu ilke, terapötik ilişkide gizlilik ve güven inşa etmeyi gerektirir. Seansta anlatılanlar, danışanın bilgisi ve onayı olmadan üçüncü kişilerle paylaşılmaz.
Gizlilik ilkesi sadece danışanın kendisine veya başka birine bir eylem göstererek zarar verebileceği bir durum oluştuğunda, yine danışanın bilgisi dahilinde bahsedilen durum için önlem alabilmek adına ilgili kişilere aktarılır. Bu durumun dışında asla danışanın bilgisi olmadan, üçüncü kişilere seansta konuşulanlarla ilgili bilgi aktarımı gerçekleştirilemez.
Ayrıca seçmekte olduğunuz uzmanların bazı kriterleri karşılayıp karşılamadığına dikkat edebilirsiniz. Bunların arasında Türk Psikologlar Derneği'nin akredite ettiği eğitim kurumlarında eğitim almış, uzmanlık eğitimlerini tamamlamış ve kendi psikoterapi süreçlerinden geçmiş kişileri tercih etmek yer alabilir.
Psikoterapide hangi konular üzerine çalışılır?
Psikoterapi süreci hayata dair her durumu kapsamakla beraber, örnek verilecek bazı durumlar: kaygı bozuklukları, depresyon, stres ve zorlu yaşam olayları, anlamsızlık/boşluk duyguları, damgalanmaya dair problemler, travma deneyimi, kayıp ve yas, ilişkisel problemler, öfke kontrolü, yeme bozuklukları, psikosomatik bozukluklar, psikodermatolojik rahatsızlıklar, obsesyon ve kompülsiyonlar, cinsel problemler, bireyleşmeye dair problemler, kimlik ve benlik değeri ile ilgili problemler.
Psikoterapiye seansları ne sıklıkla gerçekleşir?
Seans sıklıkları psikoterapistin başvurduğu ekol ve çalışma tarzına göre değişkenlik gösterir. Örneğin psikanalitik bir çalışmada genelde minimum haftada 1 olmak üzere haftada 2-3 defa da bir araya gelinebilir. Diğer ekollerde ayda 1 veya sabit bir sıklık olmaksızın değişken görüşmeler gerçekleşebilir. Bu durum psikoterapist ve danışanın ortak kararı dahilinde netleşir ve çerçeveye dahil olur.
Psikoterapiye seanslarının süresi ne kadardır?
Seans süreleri genellikle 45-50 dakika kadar sürmektedir. İlk seanslarda psikoterapist danışanı seans süresi hakkında bilgilendirir. Fakat psikolojik test uygulamalarında, testin prosedürlerine göre bu süre değişkenlik gösterebilir.
Psikoterapi süreci ne kadar sürer?
Bu soruya verilecek genel geçer bir cevap yoktur. Çünkü psikoterapi süreci her danışanın biricikliğine önem verir. Sağaltım sürecinin yönünü, süresini, görüşme sıklığını danışanın bu kendine has kişiliğine uygun olarak dizayn eder. Aynı zamanda psikoterapistin başvurduğu ekol de bu faktörleri etkiler. Psikanalitik yönelimli psikoterapi daha derin bir çalışma olduğu için daha uzun sürebilirken bazı ekollerde bu süre çok daha kısa olmaktadır. Fakat şüphesiz ki tüm psikoterapi yöntemleri emek ve zaman ister.
Online psikoterapi ve yüz yüze psikoterapi arasındaki farklar nedir? İkisinde de aynı faydayı alabilir miyim?
Yüz yüze bir psikoterapide psikoterapist ve danışan psikotrapi uygun bulunan mekanda fiziksel olarak bir araya geliyorken online psikoterapide üzerinde anlaşılan ve güvenli bir online platform üzerinden bir araya gelerek seanslarını gerçekleştirirler.
Psikoterapi sürecinin çerçevesi içerisinde psikoterapist ve danışanın aynı mekanda bir araya gelmesi esastır. Aynı zamanda psikoterapi süreci sadece odada bir arada bulunmayı değil bahsedilen mekana ulaşım sağlarken ve mekandan dönerken zihinsel işleme sürecini de içeriğinde barındırır. Fakat bazı durumlar online psikoterapi sürecini gerekli kılabilmektedir. Özellikle pandemi sürecine kadar online psikoterapi yöntemine oldukça önyargılı bakılırken, pandemideki kapanma döneminin bir odada bir araya gelmeyi aylarca engellemesi ve teknolojinin hayatımıza daha da fazla entegre olması sebebiyle online psikoterapiler daha fazla tercih edilmeye başlamıştır. Bu da online psikoterapiye özel çerçeveyi ve kişisel bilgilerin korunmasına dair hassasiyete bağlı alınacak önlemleri daha da netleştirmiştir. Bunun yanında sürecin belli bir noktasındaki taşınma, uzun süreli şehir değiştirme durumları, danışanın evden çıkışını uzun süreli engelleyecek bazı organik, fiziksel ve ruhsal (agorafobi vb.) durumlar online terapiyi gerekli kılabilir. Araştırmalar online ve yüz yüze psikoterapinin benzer klinik sonuçlar verdiğini ortaya koymuştur. Fakat burada bireyin kişilik özelliklerinin de bir faktör olduğunu belirtmek gerekir. Bazı kişilik örüntüsüne sahip kişilerin online psikoterapiden faydalanmakta zorlandığı, güvenlik ihtiyaçlarının sağlanmadığı hissine kapılmaları mümkündür. O sebeple her zamanki gibi burada da danışanın kişilik örüntüsü ve ihtiyaçları gözetilerek bir yol haritası çizilmesi daha uygun olur.
Psikolog ve psikiyatrist arasındaki fark nedir? Psikoloğum bana ilaç yazar mı? İlaç mı tercih etmeliyim yoksa psikoterapi mi?
Psikologlar 4 yıllık psikoloji lisans eğitiminin üzerine yüksek lisans yaparak uzmanlıklarını alarak kendi alanlarına ( klinik psikoloji, endüstriyel psikoloji, sosyal psikoloji, gelişim psikolojisi gibi ) yönelirler. İlgilendikleri alanlarda eğitim (psikoterapi eğitimi, psikolojik test eğitimi vb.) alarak kendilerini daha da geliştirebilirler. Psikoterapist olarak çalışan bir klinik psikolog danışanı ile psikoterapi sürecini dizayn eder ve gerekli gördüğü takdirde danışanın bir psikiyatrist ile görüşmesi ve ilaç kullanması konusunda yönlendirme yapabilir. Fakat psikologlar ilaç yazmaz.
Psikiyatristler ise 6 yıllık tıp eğitimini bitirip psikiyatri alanında uzmanlık eğitimi almış ruh sağlığı çalışanlarıdır. Psikiyatristler tanı koyabilir ve bu doğrultuda ilaç yazabilirler fakat ancak psikoterapi eğitimi alarak psikoterapi yapma yetkisine sahiptirler. Aynı şekilde test eğitimi de alabilirler ve uygulayıcı olabilirler.
Kendi sürecinize ilaçla mı psikoterapi ile mi başlayacağınız çok bireysel bir konudur. Çünkü bazı çalışma alanlarında danışanın psikoterapiye başlayabilmek için önce ilaç kullanması ve beraberce bu süreci sürdürmesi uygunken bazı danışanlar için psikoterapi süreci yeterli olmaktadır. Aynı zamanda bazen psikoterapiye maddi yatırım açısından elverişli bir durumda olmayan bireyler de ilaç kullanmayı tercih edebilmektedir. Bireyin ruh sağlığı hizmetinden beklentisi, ruhsal yapısı, maddi ve manevi yatırım yapabilme düzeyi, zaman ve emek verebilme düzeyi gibi bir çok faktör bu sorunun cevabını etkileyebilmektedir. Kişinin bir psikiyatrist veya psikolog ile bir görüşme yaparak değerlendirilmesi ile yol haritasının nasıl çizileceğine karar verilebilir.
Psikoterapi ücretleri nedir?
Bu soruya net bir cevap vermek mümkün değildir. Psikoterapi ücretleri psikoterapistin inisiyatifinde olmakla beraber danışanla görüşülerek mutabık kalınan bir ücrette sabitlenir. Psikoterapist ilk seanslarda çerçeveyi belirtirken ücreti, ödeme şeklini ve şartlarını, zam dönemlerini belirtmekle yükümlüdür.